Жыллёва-камунальная гаспадарка: перспектывы развіцця

Так гучала тэма чарговага дня інфармавання. Аб механізмах удасканалення сферы ў цэлым і ў Пастаўскім раёне ў прыватнасці супрацоўнікаў шпіталя органаў пагранічнай службы праінфармаваў намеснік начальніка аддзела архітэктуры і будаўніцтва, жыллёва-камунальнай гаспадаркі райвыканкама Мікалай Доўмант.

Калі сцісла, то ў нашай краіне развіццё сферы прадугледжвае павышэнне камфорту і бяспекі пражывання людзей, эканамічнай эфектыўнасці аказання ім жыллёва-камунальных паслуг. У склад ЖКГ уваходзяць жыллёвая гаспадарка, водазабеспячэнне і водаадвядзенне, камунальная цеплаэнергетыка, добраўпарадкаванне і санітарная ачыстка населеных пунктаў, азеляненне гарадоў і інш.

Жыллёвы фонд краіны налічвае звыш 1,5 мільёна жылых дамоў агульнай плошчай каля 267 мільёнаў квадратных метраў, 64% з іх - у шматкватэрныя дамы. Пры гэтым у дзяржуласнасці знаходзіцца менш за 6% жылой нерухомасці. У нашым раёне ўсяго 12 тыс. 230 жылых памяшканняў агульнай плошчай 1 млн 142 тыс. З іх крыху больш за 7% — дзяржжылфонд.

Жыллёвая палітыка

У рэспубліцы праводзіцца адзіная палітыка ў дачыненні да эксплуатацыі жыллёвага фонду. Дзякуючы гэтаму ў нас мала старых і аварыйных жылых дамоў (не больш за 0,1% ад агульнай плошчы жылля). Яны знаходзяцца ў асноўным у сельскай мясцовасці і не заселеныя. Такое жыллё не запатрабавана, таму і рамантаваць яго не мэтазгодна. Больш за тое, штогод павялічваюцца аб'ёмы ўводу жылля пасля капітальнага рамонту, што паляпшае эксплуатацыйныя паказчыкі жылфонду.

Адлічэнні на капрамонт жылфонду вырабляюць усе без выключэння жыхары шматкватэрных дамоў. Іх сума нязначная. Адзін квадратны метр абыходзіцца ў сярэднім у 19,5 капейкі. Акрамя таго, дзяржава субсідуе гэту паслугу. Таксама за кошт бюджэтных сродкаў рэалізуюцца такія энергаэфектыўныя мерапрыемствы, як уцяпленне фасадаў, устаноўка лічыльнікаў цяпла, замена сістэмы ацяплення з наступным пакрыццём уласнікамі жылля часткі кошту (да 50%) на працягу 10 гадоў роўнымі штомесячнымі плацяжамі ў адпаведнасці з займаемай плошчай кватэры. Капрамонт - задавальненне дарагое, тым не менш ставіцца задача штогод рамантаваць не менш за 3% жылля.

Калі казаць пра наш раён, то на капрамонт у бягучым годзе планавалася выдаткаваць 890000 рублёў адлічэнняў грамадзян і 658 тысяч датацый дзяржавы. У райцэнтры адрамантаваны 2 дамы. Напрыклад, кошт капрамонту дома № 30 па вул. Касманаўтаў склала 550 тысяч. Але дом дому розніца, і калі кошт капітальнага рамонту 1 квадратнага метра перавышае ўстаноўленую норму, то для яго правядзення патрабуецца адпаведнае ўзгадненне. Такая сітуацыя ўзнікла з 3-павярховымі дамамі №3 і №4 па вул. Зялёнай у райцэнтры. Цяпер узгадненне па дому нумар 3 атрымана. Сума яго капрамонту складае 1 млн 25 тыс.

Акрамя капрамонту, з бюджэту штогод выдзяляюцца грошы на бягучы рамонт. У гэтым годзе на 211 шматкватэрных дамоў гэта сума склала 140 тыс. рублёў. Прыдамавыя тэрыторыі таксама прыбіраюцца за кошт бюджэтных сродкаў. Уборка пад'ездаў і іх рамонт - за кошт жыхароў.

Святло, цяпло, вада

Яшчэ адзін прыярытэтны кірунак - развіццё сістэм пітнога водазабеспячэння і водаадвядзення (каналізацыі). Усім вядома, што ў Віцебскай вобласці вада змяшчае вялікую колькасць жалеза, таму ў нашым рэгіёне актыўна будуюцца станцыі абезжалезвання. З гэтай мэтай былі аб'яднаны ўсе водаканалізацыйныя гаспадаркі вобласці ў адно прадпрыемства - УП «Віцебскаблводаканал». Першую станцыю абезжалезвання пабудавалі ў Паставах. У адпаведнасці з падпраграмай «Чыстая вада» ў рамках Дзяржаўнай праграмы «Камфортнае жыллё і спрыяльнае асяроддзе» ў нашым раёне станцыі абезжалезвання з'явіліся ў Варапаева, Юньках, Лучаі, Лынтупах і Вярэньках. Цяпер ідзе здача аб'екта ў Андронах. Распрацавана праектна-каштарысная дакументацыя яшчэ на 3 станцыі: іх у бліжэйшыя гады ўзвядуць у Гуце, Парыжы і Кураполлі.

Цеплазабеспячэнне і гарачае водазабеспячэнне - гэта не толькі найбольш важныя жыллёва-камунальныя паслугі, але і самыя дарагія. Разам з тым беларусы кампенсуюць толькі каля 20 працэнтаў затрат на цеплавую энергію, астатнія 80 працэнтаў пакрывае бюджэт. Так, за 1 Гкал насельніцтва плаціць па тарыфе 21,75 рубля.

Шмат мерапрыемстваў праводзіцца і па энергазберажэнні. Адно з ключавых - пераход на мясцовыя віды паліва. У Пастаўскім раёне ўдзельная вага мясцовых відаў паліва (дровы, дранка, пялеты) у паліўным балансе складае 65 працэнтаў. У бягучым годзе мадэрнізавана кацельня ПТЛ, якая абслугоўвае ў тым ліку і жыллёвы фонд па вуліцах Варашылава і Гайдара. У цэлым жа цеплавая гаспадарка раёна даволі разгалінаваная: на балансе УП ЖКГ знаходзіцца 26 кацельняў, 17 з іх - у сельскай мясцовасці. Каб скараціць цепластраты, старыя трубы замяняюцца на ПІ-трубы, тэрмін іх службы - каля 50 гадоў. На Пастаўшчыне засталося замяніць толькі каля 2 працэнтаў. Гэта пытанне некалькіх гадоў.

У сувязі з будаўніцтвам Астравецкай АЭС у нашай краіне пашырыўся спектр выкарыстання электраэнергіі. У прыватнасці, павялічылася электраспажыванне для ацяплення і гарачага водазабеспячэння. З аднаго боку, выпрацоўваемай электрычнасці хапае, з іншай – не ў кожным населеным пункце размеркавальныя электрасеткі могуць забяспечыць патрэбную магутнасць. Вядзецца іх рэканструкцыя. У нашым раёне на 2023—2024 гады запланавана мадэрнізацыя электрасетак у Камаях, Лынтупах, Навасёлках, Лучаі, Дунілавічах і Кураполлі.

Ідэя перайсці на ацяпленне ад «разеткі» людзям спадабалася, тым больш што дзяржавай уведзены спецыяльныя тарыфы, пакрываюцца выдаткі пры пераходзе існуючага жылфонду на электраацяпленне. Будуюцца новыя электрадамы. У нашым раёне першы збудаваны ў аг. Навасёлкі. Наступныя з'явяцца ў новым мікрараёне ў раёне вуліц Юбілейнай і Кляро. Яго забудову пачнуць у наступным годзе.

Другрэсурсы

Хай і не так хутка, як хацелася б, удасканальваецца сістэма абыходжання з цвёрдымі камунальнымі адходамі. У Пастаўскім раёне зачынены ўсе міні-палігоны. Для стымулявання раздзельнага збору адходаў закуплены спецыяльныя кантэйнеры, у тым ліку для прыватнага сектара. Аднак па-ранейшаму вялікую колькасць другасных матэрыяльных рэсурсаў людзі проста выкідваюць у агульныя кантэйнеры. Каб іх атрымаць, даводзіцца несці пэўныя выдаткі. Цяпер атрыманне другрэсурсаў з камунальных адходаў складае 27 працэнтаў. Пастаўлена задача, каб да 2025 года гэты паказчык быў на ўзроўні 64 працэнты, а да 2035 года - 90 працэнтаў.

Добраўпарадкаванне

У ліку першарадных - і пытанне падтрымання парадку на зямлі. У 2022 годзе на ўтрыманне і рамонт аб'ектаў добраўпарадкавання населеных пунктаў у бюджэце раёна прадугледжана 280 тысяч рублёў, на ўтрыманне вулічна-дарожнай сеткі населеных пунктаў - 273 тысячы. Плюс за кошт транспартнага збору выдзелена 70 тысяч на рамонт вуліц, якія з'яўляюцца працягам мясцовых ці рэспубліканскіх дарог. На гэтыя сродкі пакладзены асфальт па вул. 17 Верасня (ад Завадской фактычна да 6 гарадка). Таксама дзякуючы спецыяльнай праграме 140 тысяч выдаткавана на рамонт вуліцы Вакзальнай.

На ўтрыманне вонкавага асвятлення населеных пунктаў прадугледжана 80 тысяч рублёў. Напрыклад, да канца лістапада на ўчастку дарогі ад Пастаўскага лясніцтва да шпіталя з'явіцца вулічнае асвятленне. Усё абсталяванне закуплена, засталося яго толькі зманціраваць. Дарэчы, з просьбай зрабіць гэту частку дарогі асветленай да старшыні райвыканкама звярнуліся супрацоўнікі шпіталя падчас дыялогавай пляцоўкі па абмеркаванні праекта змен і дапаўненняў Канстытуцыі. Улада іх пажаданне пачула.

Добраўпарадкаванне залежыць не толькі ад дзяржавы і адпаведных служб, але і ад нас саміх. У прыватнасці, пастановай Саўміна №430 ад 22 ліпеня 2020 г. і рашэннем Пастаўскага райвыканкама №1083 ад 16 верасня 2022 г. вызначаны тэрыторыі, аб чысціні якіх абавязаны клапаціцца грамадзяне і юрыдычныя асобы, а таксама віды работ і іх перыядычнасць. За іх невыкананне прадугледжана адміністрацыйная адказнасць.

Жыллёва-камунальная гаспадарка — тэма, блізкая ўсім. І перш за ўсё таму, што закранае большасць бакоў нашага жыцця. Адсюль і назіраемы жывы інтарэс аўдыторыі. Супрацоўнікі шпіталя літаральна засыпалі Мікалая Даўманта пытаннямі. Яны датычыліся капрамонту, уборкі прыдамавых тэрыторый і пад'ездаў, вулічнага і ўнутрыдамавога асвятлення, якасці вады. Адказы на іх будуць цікавыя многім жыхарам раёна. Таму ў многіх нормах заканадаўства разбяромся на старонках газеты з дапамогай спецыялістаў ЖКГ.

Вераніка Філановіч, газета «Пастаўскі край». Фота аўтара