Якія змены ў працоўных адносінах чакаюцца ў пачатку наступнага года?

29 чэрвеня бягучага года Прэзідэнт краіны падпісаў Закон 273-3 «Аб змяненні законаў па пытаннях працоўных адносін». Ён набудзе моц з 1 студзеня 2024 года і прадаставіць дадатковыя гарантыі работнікам. У інтэрв'ю карэспандэнту «ПК» з начальнікам упраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне райвыканкама Наталляй Сядзюкевіч акцэнтуем увагу на асноўных змяненнях у сферы працоўных адносін.

— Наталля Мікалаеўна, пачнем з працоўных водпускаў.

— Нярэдка ў працадаўцаў узнікалі складанасці з тымі работнікамі, якія на працягу года пераводзіліся на іншую пасаду, з-за чаго змянялася працягласць водпуску. З 1 студзеня яна будзе вызначацца на момант прадастаўлення водпуску.

— Яго, як і раней, можна будзе падзяліць толькі на дзве часткі?

— Па абноўленым заканадаўстве — і больш чым на дзве, калі гэта абумоўлена ў калектыўнай дамове. Калі ў арганізацыі няма такой дамовы, то наймальнік можа прыняць лакальны прававы акт і прапісаць у ім магчымасць падзелу водпуску больш чым на дзве часткі.

Аплата водпуску ажыццяўляецца за два дні да яго пачатку. Так будзе і далей, калі чалавек ідзе ў водпуск па загадзя зацверджаным графіку. Але прадастаўляюцца і незапланаваныя водпускі: напрыклад, гэтага запатрабавалі сямейныя абставіны, падвярнулася падпаленая пуцёўка ў санаторый і да т.п. У такіх выпадках працадаўца мае права аплаціць водпуск не пазней за два дні пасля яго прадастаўлення.

Хачу таксама сказаць аб сацыяльных водпусках на завочную вучобу. У цяперашні час працадаўца абавязаны прадастаўляць такі водпуск толькі таму, каму даў накіраванне на вучобу, усім астатнім - па дамоўленасці. Абноўлены Працоўны кодэкс (далей — ПК) абавязвае да гэтага ў адносінах да кожнага, хто атрымлівае першую сярэднюю спецыяльную або вышэйшую адукацыю, а калі прафесійна-тэхнічную — нават калі яна другая ці трэцяя.

— У пандэмію каранавіруса вельмі запатрабаванай аказалася дыстанцыйная форма працы…

- Дзеючы ПК вызначае работніка дыстанцыёншчыкам на ўвесь час. З 1 студзеня 2024 года дыстанцыйную работу можна будзе выконваць пастаянна, часова або камбінавана (на працягу тыдня некалькі дзён у офісе і некалькі - дыстанцыйна).

— Ці ўнесены ў ПК якія-небудзь змены, якія тычацца працоўнага часу?

— Замацавана правіла скарачэння перадсвяточнага працоўнага дня для тых, хто працуе няпоўны працоўны час. Напрыклад, пры працы 4 гадзіны за дзень ён скарачаецца на 30 хвілін. Для тых, хто на поўнай стаўцы, перадсвяточны дзень па-ранейшаму скарачаецца на гадзіну.

У дзяржаўныя святы і ў святочныя дні стане дапушчальна прыцягваць работнікаў з іх згоды да работ, звязаных з правядзеннем масавых мерапрыемстваў. Выключаецца норма, згодна з якой працуючыя па гнуткім рэжыме не могуць працаваць больш за 10 гадзін у дзень.

Замест дадатковага вольнага дня ў тыдзень работніку можа быць усталявана скарочаная на гадзіну працягласць працы з захаваннем заробку. Такая гарантыя прадастаўляецца па пісьмовай заяве аднаму з бацькоў або апекуну дзіцяці-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў або траіх і больш дзяцей да 16 гадоў.

— Абноўлены Працоўны кодэкс дае стымул для праверкі здароўя…

— Так, ім прадугледжваюцца гарантыі для работнікаў пры праходжанні імі дыспансерызацыі ў арганізацыях аховы здароўя. Яе перыядычнасць залежыць ад узросту грамадзян. Таму колькасць дзён, на якія работнік будзе вызваляцца ад работы для праходжання дыспансерызацыі з захаваннем сярэдняга заработку, таксама будзе адрознівацца: 1 працоўны дзень адзін раз у тры гады для не дасягнуўшых 40 гадоў, 1 дзень адзін раз у год для дасягнуўшага 40 гадоў, 2 дні адзін раз у год для дасягнуўшага пенсіённага ўзросту, а таксама на працягу 5 гадоў да яго дасягнення. Для гэтага работніку трэба будзе падаць заяву наймальніку і ўзгадніць з ім дзень вызвалення ад працы.

— Яшчэ мяне цікавіць пытанне электроннага ўзаемадзеяння работніка і наймальніка.

— ПК у новай рэдакцыі дазваляе здзяйсняць у электронным выглядзе такія дзеянні, як папярэджанне работніка, атрыманне ад яго згоды, зварот работніка да наймальніка, азнаямленне, у т.л. пад подпіс, з загадамі (распараджэннямі наймальніка, апавяшчэннямі, патрабаваннямі і іншымі дакументамі, вядзенне якіх прадугледжана заканадаўствам аб працы). Не дапускаецца ў электронным выглядзе заключаць, прадаўжаць і змяняць працоўныя дагаворы і дагаворы аб поўнай матэрыяльнай адказнасці.

Гаварыла Фаіна Касаткіна, раённая газета «Пастаўскі край»